Verjaring van de eigendom van gemeentegrond is de laatste tijd geregeld onderwerp van geschil. Het komt vaak voor dat een particulier jarenlang een strook publieke grond bij zijn tuin heeft getrokken. Als de gemeente die grond terugvordert, dan zal die moeten worden teruggegeven, tenzij de particulier inmiddels door verjaring eigenaar van de grond is geworden.
Bezitsdaden
Voor een beroep op verjaring is bezit van de grond vereist. De particulier wordt als bezitter van de grond beschouwd als hij deze voor zichzelf houdt, namelijk als hij de feitelijke macht over de grond uitoefent als ware hij eigenaar: de zogenoemde bezitsdaden. Bezit wordt beoordeeld aan de hand van de uiterlijke feiten en omstandigheden. Hiervan is sprake als de grond met een hek is omheind of als er andere daden zijn verricht, die op de inbezitneming van de grond duiden. Alleen het onderhouden en/of beplanten van de grond is hiervoor onvoldoende.
Houderschap
Bezitsdaden ten aanzien van publieke grond worden niet snel aangenomen. In verschillende uitspraken is overwogen dat het gebruik van gemeentegrond door particulieren in bepaalde gevallen voor beide partijen wenselijk is. Dit betekent dat de gemeente minder reden heeft om tegen dit gebruik op treden. Indien een particulier van gemeentegrond gebruik maakt zonder dat daar afspraken over zijn gemaakt, zou dit gebruik als een nadrukkelijk gedogen kunnen worden beschouwd. In dat geval is er ook sprake van houderschap en niet van bezit.
Als er in het verleden over het gebruik van de grond afspraken met gemeente zijn gemaakt, dan is de particulier houder van de grond en geen bezitter, zodat verjaring niet aan de orde is. Overigens rust de bewijslast van het bestaan van afspraken bij de gemeente.
Verjaring
Volgens de wet wordt een particuliere bezitter (te kwader trouw) eigenaar van de gemeentegrond op het moment dat de verjaringstermijn (20 jaar) voor het instellen van een rechtsvordering door de gemeente tot terugvordering van die grond is verstreken.
Schadevergoeding bij verjaring
Tot slot heeft Hoge Raad in een uitspraak uit 2017 overwogen dat een persoon, die een zaak in bezit neemt, wetende dat een ander eigenaar is, onrechtmatig tegen de eigenaar handelt, zodat die persoon dan schadeplichtig is. Mits aan alle voorwaarden hiervoor is voldaan, kan de gemeente in geval van verjaring dan een schadevergoeding van de particulier vorderen, die ook uit de overdracht van de grond kan bestaan.
Contact
Wilt u advies of rechtsbijstand inzake een geschil omtrent de verjaring van gemeentegrond of heeft u een andere vraag over het burenrecht? Neem dan contact met Insight Legal op.
